Spacer: Mosty Podgórza

Rzeka Wisła zawsze łączyła ziemie polskie od Krakowa do Gdańska, stanowiąc tradycyjną drogę – szlak handlowy. Ale Wisła także dzieliła, stanowiąc nie tylko naturalną barierę, ale także ustaloną granicę państw. Aby pokonać rzekę budowano mosty. Na spacerze mogliśmy poznać historię podgórskich mostów – od tych najstarszych, już nieistniejących – do obecnych, które często mijamy na swojej drodze.

* * *

W niedzielę 27 września 2020 roku odbył się spacer organizowany przez Stowarzyszenie PODGORZE.PL w ramach XIX Podgórskich Dni Otwartych Drzwi na którym znów miałem zaszczyt pełnić funkcję przewodnika. Pomimo obaw pogoda dopisała, a frekwencja tym razem przekroczyła wszelkie oczekiwania - było ponad 70 osób!

1. Rzeka jako przeszkoda

Spacer rozpoczęliśmy - nie bez powodu - na Plantach Floriana Nowackiego. Planty utworzono bowiem w miejscu dawnego królewskiego stawu rybnego, który z kolei powstał w miejscu pradawnego meandra Wisły. Następne przystanki na trasie spaceru były już związane z mostami. 

 

Co to jest most?
- konstrukcja inżynierska pozwalająca na pokonanie przeszkody wodnej.

 

2. Rzeka jako droga

W 1901 roku zaplanowano budowę kanału żeglownego łączącego Wisłę z Dunajem. Po tych planach pozostało dziś jedynie uregulowane ujście rzeki Wilgi oraz przerzucony nad nim urokliwy most Retmański. Więcej o żegludze i kanałach w artykule:

Żegluga wiślana - cz.2


3. Najstarsze mosty wiślane

Pons Regalis, Most Wielicki, Most Skórzany czy Most Karola – dziś nie ma po nich śladu ale nie wolno o nich zapomnieć. Więcej o tych najstarszych mostach: 

Mosty Krakowa - cz.2 - mosty wiślane do 1945 roku


4. IV-ty most (Piłsudskiego)

To jedyny przedwojenny most, który zachował się w swojej pierwotnej formie. Niedawno przeszedł kompleksowy remont.

Świeżo odnowiony most Marszałka Piłsudskiego.

Ale czy ma ten sam kolor co pierwotnie?

5. Most Podgórski (pierwszy)

Pierwszy most, który doczekał czasów nowożytnych. Jego kamienne przyczółki wspierają dziś kładkę ojca Laetusa Bernatka.

Trasa spaceru oraz przystanki - pogadanki: 
1. Rzeka jako przeszkoda 
2. Rzeka jako droga 
3. Najstarsze mosty wiślane 
4. IV-ty most (Piłsudskiego) 
5. Most Podgórski (pierwszy) 
6. Bulwary i II-gi most (Dębnicki) 
7. III-ci most (Krakusa) 
8. Kolejowe mosty średnicowe 
9. Mosty powstałe w okresie PRL 
10. Mosty powstałe po roku 2000 

6. Bulwary i II-gi most (Dębnicki)

Most Dębnicki ma od 1951 roku nową formę, ale wspiera się na starych filarach. Jest to też najniżej posadowiony most, przez co powodzie stanowią dla niego zagrożenie. Więcej o zagrożeniu powodziowym: 

Mosty Krakowa - cz.5 - zagrożenie powodziowe


7. III-ci most (Krakusa)

Most Krakusa przetrwał wojnę ale pomimo swych historycznych zasług został w latach 1968-71 zastąpiony nową, bardziej funkcjonalną konstrukcją. Czy była to dobra decyzja?

  

Most Krakusa, a tuż za nim widoczny kratownicowy most kolejowy. 
Ilustracja: NAC

8. Kolejowe mosty średnicowe

W związku z uruchamianiem kolei aglomeracyjnej trwa właśnie budowa nowych mostów kolejowych. To już piąta wersja przeprawy w tym samym miejscu. Udało się nam zobaczyć ostatnie przęsło z 1992 roku spoczywające na filarach z 1864. Niebawem przęsła i filary zostaną rozebrane. Więcej o mostach kolejowych:

Mosty Krakowa - cz.1 - mosty kolejowe 

Z uwagi na remont mostu kolejowego i brak przejścia
musieliśmy się wspiąć na wyższy poziom bulwarów.

9. Mosty powstałe w okresie PRL

W okresie PRL’u do trzech istniejących mostów (Dębnicki, Krakusa->Powstańców, Piłsudskiego) dołączyły trzy kolejne - Most Nowohucki, Most na Stopniu Dąbie oraz Most Grunwaldzki. Więcej o tych mostach: 

Mosty Krakowa - cz.3 - powojenne mosty na Wiśle


10. Mosty powstałe po roku 2000

Wzrastający ruch samochodowy wymusił budowę kolejnych mostów na terenie miasta. Z końcem lat 90-tych wsparcie zapewniały tymczasowe mosty "Lajkonik". W latach 2001-2002 przybyły w  mieście trzy nowe mosty Kotlarski, Zwierzyniecki i Wandy. Na obrzeżach istnieją też mosty autostradowe – na stopniu wodnym Kościuszko oraz piękny wantowy most kardynała Franciszka Macharskiego. To nie koniec inwestycji mostowych. Zaplanowano już budowę kolejnych mostów: Pychowickiego oraz w Łęgu, ale także służące rekreacji nowe kładki pieszo-rowerowe.

Kładka Ojca Laetusa Bernatka

* * * 

Dziękuję wszystkim licznie zgromadzonym za udział w tym spotkaniu. Mam nadzieję że się podobało. Kolejny spacer już za rok… a może wcześniej?