Od początku istnienia kolei Kocmyrzowskiej Czyżyny były stacją węzłową. Główna część linii biegła na północny-wschód przez Bieńczyce do Kocmyrzowa, ale w Czyżynach odgałęział się krótki odcinek do Mogiły.
* * *
15. Bocznice stacji Czyżyny
Wieś Czyżyny w drugiej połowie XIX wieku liczyła ponad 800 mieszkańców. Znajdował się tu młyn parowy i tartak do którego planowano budowę 100-metrowej bocznicy (która finalnie nie powstała). Sama stacja miała tylko 3 tory oraz skromny budynek dworcowy. Jej status podnosił fakt bycia stacją węzłową.
 |
| Stacja Czyżyny w 1913 roku. Ilustracja z książki "Dzieje kolei kocmyrzowskiej" |
W okresie międzywojennym do stacji Czyżyny formalnie należała obsługa bocznic szlakowych:
- magazynów amunicyjnych za fortem "Pszorna",
- wojskowej jednostki i lotniska "Rakowice",
- magazynów amunicyjnych Łęg, a później Wytwórni Tytoniu Przemysłowego.
W okresie po II wojnie światowej układ torowy się nie zmienił, ale w związku z poszerzaniem ul. Wojewódzkiej - późniejszej Alei Planu 6-letniego (obecnie al. Jana Pawła II) w 1951 roku wyburzono budynek dworcowy i zastąpiono go drewnianym barakiem ustawionym z drugiej strony torów. W 1953 roku zawieszono kursy pociągów pasażerskich do stacji Mogiła, a 10 lat później wszystkich pociągów pasażerskich, zbędnych już z uwagi na kursujące z Krakowa do Nowej Huty tramwaje.
 |
| Zapuszczony teren stacji w Czyżynach w 1971 roku. W głębi widoczne bloki osiedla Kolorowego. Ilustracja z książki "Dzieje kolei kocmyrzowskiej" |
Po 1963 roku, kiedy zlikwidowano dalszy odcinek kolei do Bieńczyc, Czyżyny były stacją końcową i obsługiwały jedynie ruch towarowy do - również stopniowo likwidowanych - bocznic. Najdłużej do 1974 roku obsługiwano bocznicę zakładów tytoniowych - po tej dacie odcinek z Czyżyn do Dąbia został rozebrany.
16. Odcinek Mogilski
Krótka licząca 2,6 km trasa do Mogiły została oddana do użytku w 1900 roku, rok po ukończeniu głównej trasy do Kocmyrzowa. Odcinek ten biegł południową stroną traktu sandomierskiego (obecnie Jana Pawła II) i kończył się przed skrzyżowaniem z obecną ulicą Klasztorną. Nie docierał zatem do samej wsi Mogiła, gdyż dalej musiałby pokonać dwa kanały - młynówki. Właśnie potencjalna obsługa 4 młynów zbożowych, które funkcjonowały w Mogile, była głównym powodem zaplanowania budowy tego odgałęzienia. Jednak trzy z nich (w tym klasztorny) to były małe młyny napędzane kołem wodnym a jeden duży parowo-turbinowy (przy obecnej ulicy Bardosa) w 1896 roku zmienił działalność na... produkcję gwoździ.
 |
| Budynek dworca w Mogile w 1910 roku. Ilustracja z książki "Dzieje kolei kocmyrzowskiej" |
Stacja Mogiła posiadała tylko dwa tory - główny i oblotowy oraz mały budynek dworcowy z wiatą pełniącą funkcję poczekalni. Obsługa tego odcinka stanowiła czasami kłopot. Niektóre kursy polegały na przymusowym postoju pociągu do Kocmyrzowa w Czyżynach podczas gdy lokomotywa z jednym wagonem robiła kurs do Mogiły i z powrotem, aby następnie kontynuować jazdę dalej. Efektywność poprawiła się kiedy Towarzystwo Kolei Kraków-Kocmyrzów zakupiło węgierski wagon motorowy firmy Ganz. Duże obłożenie pociągów do Mogiły miało miejsce tylko w okresie odpustów w mogilskim Klasztorze Cystersów - wtedy uruchamiano dodatkowe pociągi. Pozycja odcinka mogilskiego nieco się poprawiła kiedy uruchomiono Wytwórnię Tytoniu. W 1941 roku powstał nawet nowy przystanek "Czyżyny Monopol".
 |
| Okolice stacji Mogiła - tu rozpoczęła się budowa osiedli Nowej Huty |
Sytuacja stacji końcowej w Mogile zmieniła się diametralnie w 1949 w związku z rozpoczęciem budowy kombinatu metalurgicznego oraz miasta Nowa Huta. Właśnie wtedy do stacji w Mogile przyjechał pierwszy pociąg wiozący junaków do pracy przy budowie osiedli mieszkaniowych. Stacja w Mogile stała się bocznicą na której wyładowywano transporty materiałów budowlanych do budowy pierwszego osiedla bloków - "Na skarpie" zlokalizowanego na południe od stacji. Na północ od stacji rozpoczęto budowę "Osiedla Willowego" - tutaj dla ułatwienia transportu zbudowano bocznicę biegnącą wzdłuż obecnej ulicy Daniłowskiego.
 |
| Tymczasowa bocznica w miejscu obecnej ul. Daniłowskiego Widoczne bloki Osiedla Willowego |
Z uwagi na ogromne transporty materiałów budowlanych w 1950 roku czasowo wstrzymywano ruch pociągów do Kocmyrzowa i do Mogiły - zamiast nich kursowały autobusy. W 1952 roku uruchomiono tramwaje na trasie Rondo Mogilskie - Plac Centralny – Kombinat. Rok później zawieszono ruch pociągów pasażerskich na odcinku Czyżyny - Mogiła. Rozpoczęto też rozbiórkę zbędnych bocznic tymczasowych a nawet całego odcinka mogilskiego. W 1955 roku kończył się on na wysokości Placu Centralnego a rok później całkiem zniknął.
17. Baza materiałowa Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego
Pierwsze osiedla powstawały bezpośrednio w sąsiedztwie istniejącej linii kolejowej - "Kocmyrzówki". Przy odcinku Mogilskim były to osiedla: Młodości, Wandy i Willowe a przy odcinku Bieńczyckim - osiedle Krakowiaków. Wyróżniają sią one na widoku satelitarnym - mają dachy strome, kryte czerwoną ceramiczną dachówką. Taki typ dachu wymaga stosowania drewnianej więźby. W kraju spustoszonym wojną brakowało drewna, stąd obowiązywał rządowy zakaz stosowania drewnianej więźby dachowej w nowo powstających dużych budynkach. Wszystkie powstające odtąd bloki mieszkalne w Nowej Hucie miały już płaskie betonowe stropodachy kryte papą bitumiczną (szary kolor).
 |
| Mapa zabudowań Nowej Huty w 1961 roku Widoczna tymczasowa bocznica wbiegająca na teren obecnego osiedla Kolorowego oraz rozległa bocznica bazy materiałowej |
Dla rozładowywania pociągów nie wystarczały tymczasowe bocznice. Jeszcze w 1949 roku na północ od stacji Czyżyny rozpoczęto budowę rozległej bazy materiałowej Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nowej Huty. Tam rozładowywano pociągi a dalej materiały budowlane rozwożono na konkretne place budowlane przy użyciu kolejek wąskotorowych lub transportem samochodowym.
 |
| Widok na bocznice Bazy Materiałowej w połowie lat 60-tych. Na pierwszym planie poszerzana ul. Bieńczycka - tor kolei kocmyrzowskiej już został rozebrany. W głębi widoczne osiedla Albertyńskie i Kazimierzowskie |
Baza materiałowa funkcjonowała do początku lat 70-tych, później jej teren został częściowo zabudowany ale większość placu pozostaje nadal pusta. Jedyną pozostałością po bocznicy bazy materiałowej był istniejący do niedawna nasyp pomiędzy ulicami Medweckiego i Jana Pawła II. W miejscu gdzie znajdował się przejazd drogowy - ul. Jutrzenki do niedawna stał jeszcze krzyż Św. Andrzeja. Niestety w 2020 roku w tym miejscu rozpoczęto budowę akademika i tym samym przestały istnieć ostatnie ślady po stacji Czyżyny i wychodzącej z niej bocznicy bazy materiałowej.
 |
| Nasyp dawnej bocznicy do bazy materiałowej oraz krzyż św. Andrzeja przed przejazdem. W głębi widoczny charakterystyczny kościół w Czyżynach. |
18. Bocznice stacji Bieńczyce
Od stacji Czyżyny kolej biegła wzdłuż drogi prowadzącej do Kocmyrzowa ale w jednym miejscu się od niej oddalała. Tam była lokalizowana stacja Bieńczyce. Wieś Bieńczyce była wzmiankowana już w 1224 roku. Istniał tam dwór z folwarkiem i dwa młyny wodne. Właśnie obecność młynów oraz majątku rolnego spowodowały utworzenie tutaj stacji kolejowej. Na stacji Bieńczyce ładowano produkty rolne w czym sporą rolę odgrywał doroczny transport buraków cukrowych zakontraktowanych w majątku w Bieńczycach dla cukrowni Chybie (koło Czechowic-Dziedzic).
 |
Mapa okolic stacji Bieńczyce w latach 30-tych XX w. 1. Stacja Czyżyny 2. Stacja Mogiła 3. Stacja Bieńczyce 4. Ładownia Grębałów 5. Bocznica do młyna Lelitów w Bieńczycach 6. Bocznica do młyna w Krzesławicach |
Stacja w Bieńczycach posiadała 3 tory stacyjne murowany budynek dworcowy oraz wieżę wodną. Wieża ta zasilała w wodę żurawie służące do tankowania parowozów. Dalsza część trasy do Kocmyrzowa miała trudny górski profil zatem stosowane na kolei kocmyrzowskiej austriackie tendrzaki serii 9 (na PKP - TKh12) obowiązkowo nabierały tutaj wody. Stacja Bieńczyce była zlokalizowana pomiędzy kanałem młynówki płynącej od jazu na Dłubni a samą rzeką Dłubnią, zatem wody nie brakowało.
 |
| Most nad młynówką po którym jeździł kiedyś pociąg kolei Kocmyrzowskiej. W głębi widoczny jest parking sklepu "Lidl". |
Nad kanałem młynówki, która zasilała w wodę młyn Lelitów w Bieńczycach, nadal spoczywa kratownica kolejowego mostu ułożona na kamiennych filarach. Zachowały się również filary mostu nad rzeką Dłubnią na których zawieszono kładkę dla pieszych - na końcu ulicy Stadionowej. Od początku funkcjonowania kolei do młyna Lelitów doprowadzono liczącą 510 metrów bocznicę kolejową.
 |
| Bocznica prowadząca do młyna Lelitów w latach 30-tych XX w. Ilustracja z książki "Historia kolei Kraków-Kocmyrzów" |
Parowo-turbinowy młyn zbożowy należący do Władysława Lelity był największym zakładem w Bieńczycach generującym spory ruch kolejowy. Oprócz dostawy surowców i odbioru produktów transportowano tam węgiel, który był nie tylko zużywany przez maszynę parową ale także odsprzedawany w składzie węgla działającym przy młynie. Bocznica do młyna Lelitów odchodziła ze stacji Bieńczyce w kierunku południowozachodnim. W przeciwną stronę wyprowadzono dość długą bocznicę - 1265m - prowadzącą do młyna turbinowego w Krzesławicach. Jednak na tej bocznicy ruch był znikomy, jeszcze w latach 30-tych przeznaczona była do likwidacji co jednak nastąpiło dopiero po wojnie.
 |
| Budynek dawnej stacji Bieńczyce. Zaadoptowany do nowej roli jako siedziba firmy "Aktywizacja" |
W związku z budową Nowej Huty kolej kocmyrzowska stała się elementem przeszkadzającym w rozwoju dzielnic mieszkaniowych. W 1963 roku zlikwidowano odcinek pomiędzy Czyżynami a dużą obwodnica kolejową - dzieląc tym samym dawną linię na dwa osobne odcinki. Teren równi stacyjnej w Bieńczycach oraz same zabudowania dworcowe w latach 70-tych przejęła spółdzielnia "Aktywizacja" produkująca urządzenia elektryczne. Co ciekawe nadal tam funkcjonuje po przekształceniach - jako Wytwórnia Sprzętu Elektroenergetycznego "Aktywizacja", produkując sprzęt ochronny dla energetyki. Na terenie posesji powstały nowe zabudowania ale dawny budynek dworca Bieńczyce jest wyraźnie widoczny w bryle nowszych budynków.
19. Stacja Nowa Huta Południowa
Miasto (później dzielnica) Nowa Huta powstawało jako zaplecze dla równolegle budowanego kombinatu metalurgicznego (późniejszej huty im. Lenina). Dzielnice mieszkaniowe powstawały wewnątrz rozwidlenia "Kocmyrzówki" w trójkącie Czyżyny - Mogiła - Bieńczyce, sam Kombinat powstawał na wschód od nich. Aby zapewnić dowóz materiałów na plac budowy tuż za stacją Czyżyny zbudowano nową bocznicę prowadzącą na wschód do tymczasowej stacji nazwanej później "Nowa Huta Południowa".
 |
| Posterunek odgałęźny zbudowany w 1949 roku za stacją Bieńczyce. Na lewo tor do Kocmyrzowa na prawo odcinek do stacji/bocznicy "Nowa Huta Południowa". Ilustracja: ANK (sygn. 29/777) |
Oczywiście ta bocznica była tylko rozwiązaniem doraźnym. Dla zaopatrzenia placu budowy Kombinatu w 1952 roku oddano do użytku nową linię kolejową (tzw. dużą obwodnicę - LK95) od stacji Batowice na linii Warszawskiej (LK8). Rok później linia ta została przedłużona z Batowic do Mydlnik na linii katowickiej (LK133) oraz w drugą stronę do stacji Podłęże na linii przemyskiej (LK91). Oprócz linii kolejowej ze Śląska z tego kierunku zbudowano też drogę dla samochodów, która biegła od skrzyżowania z ul. Koniewa (obecnie Armii Krajowej) następnie jako obecne Opolska, Lublańska, Dobrego Pasterza, Okulickiego i Łowińskiego. Zarówno droga samochodowa jak i linia kolejowa przebiegały na skrzyżowaniu z Koleją Kocmyrzowską w głębokim wkopie. Dla ich pokonania w ciągu kolei kocmyrzowskiej w 1950 roku zbudowano dwa bliźniacze wiadukty (na czas ich budowy kolej kocmyrzowska była unieruchomiona). Wiadukty otrzymała też droga z Bieńczyc do Kocmyrzowa, dzięki czemu transport do kombinatu metalurgicznego mógł odbywać się bezkolizyjnie.
 |
Mapa odcinka bieńczyckiego tuż przed jego likwidacją w 1963 roku: 1. Stacja Czyżyny 2. Bocznica do Fabryki Tytoniu (wcześniej również odcinek Mogilski) 3. Bocznica bazy materiałowej Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego 4. Most nad kanałem młynówki 5. Bocznica do dawnego młyna Lelitów (już w likwidacji) 6. Stacja Bieńczyce 7. Most nad Dłubnią 8. Bocznica - Nowa Huta Południowa 9. Wiadukt nad ul. Łowińskiego 10. Wiadukt nad dużą obwodnicą kolejową (LK95) |
Po likwidacji odcinka bieńczyckiego w 1963 roku oba wiadukty dawnej "Kocmyrzówki" zostały wykorzystane do poprowadzenia na nich nowej linii tramwajowej, która biegła od ul. Grzegórzeckiej Aleją Pokoju a dalej przez Rondo Czyżyńskie ulicą Bieńczycką i Kocmyrzowską do nowej pętli Wzgórza Krzesławickie. Z uwagi na to iż wiadukty były wąskie - jednotorowe zastosowano na nich specjalny splot szyn tramwajowych, dzięki czemu mógł się odbywać ruch dwukierunkowy (nie jednocześnie) bez potrzeby stosowania zwrotnic.
 |
| Jeden z wiaduktów dawnej "Kocmyrzówki" zaadaptowany do roli wiaduktu tramwajowego. Widoczny oryginalny splot szyn. |
W 2022 roku rozpoczęto budowę trasy S7. Wiadukt nad ul. Łowińskiego – o zbyt wąskim świetle - był przeznaczony do wyburzenia. Pierwotnie zachowany miał być wiadukt nad linią kolejową i zaadaptowany na ścieżkę rowerową. Niestety również on został wyburzony w ostatnim czasie. Miejsce to, przebudowywane intensywnie na autostradowy węzeł "Grębałów", uległo drastycznej zmianie i już próżno szukać tu śladów "Kocmyrzówki"...
20. Przystanek/Ładownia Grębałów
W 1963 roku zmieniono przebieg linii kolejowej do Kocmyrzowa. Nową łącznicą włączono ją w kierunku stacji "Kraków Nowa Huta" na dużej obwodnicy (LK95). Po przebudowie pociągi pasażerskie z Kocmyrzowa kończyły bieg na stacji Kraków Nowa Huta gdzie trzeba było się przesiadać. Taka podróż przestała być atrakcyjna - pasażerowie wybierali raczej autobus PKS. Z uwagi na niską frekwencję w 1970 roku zawieszono ruch pociągów pasażerskich do Kocmyrzowa. Odcinek ten był odtąd eksploatowany jedynie przez pociągi towarowe.
 |
Fragment ortomapy z 1996 roku prezentującej łącznicę Kocmyrzów-Nowa Huta 1. Dawny wiadukt "Kocmyrzówki" nad ul. Łowińskiego 2. Dawny wiadukt "Kocmyrzowki" nad dużą obwodnicą kolejową (LK95) 3. "Nowy" wiadukt "Kocmyrzówki" nad ulicą Darwina 4. Łuk linii kolejowej przylegający do Cmentarza Grębałowskiego 5. Pętla tramwajowa Wzgórza Krzesławickie |
Łącznica do Kocmyrzowa wybiegała łukiem za przystankiem kolejowym "Lubocza" i wiaduktem przebiegała nad ulicą Darwina. Następnie tor kolei towarzyszył torom tramwajowym aż do pętli tramwajowej Wzgórza Krzesławickie. Pętla ta była bardzo ciasna gdyż musiał się zmieścić pomiędzy torem "Kocmyrzówki" a szosą do Kocmyrzowa. Obecnie ten odcinek drogi jest przebudowywany na dwupasmowy. Poszerzana jest też pętla tramwajowa. O tym że biegła tędy kolej świadczy jedynie biegnące łukiem ogrodzenie Cmentarza Grębałowskiego (założonego w 1964 roku) oraz jeszcze stojące przyczółki wiaduktu nad ulicą Darwina.
 |
| Lokomotywa spalinowa serii SM41 przejeżdża przez Przystanek Grębałów w 1963 roku. Tor odstawczy już wówczas nie istniał. Ilustracja z książki "Dzieje kolei kocmyrzowskiej" |
Nieco dalej na wysokości wsi Grębałów znajdował się przystanek o tej samej nazwie. Przy przystanku tym znajdował się krótki równoległy tor, tzw. ładownia. Pozwalał on pozostawić wagon przez pociąg jadący do Kocmyrzowa aby go zabrać w drodze powrotnej. W taki sposób mogła odbywać się dostawa opału czy nawozów oraz załadunek płodów rolnych bez blokowania linii kolejowej. Tor odstawczy został zlikwidowany w latach powojennych. Budynek dworcowy przystanku/ładowni wciąż istnieje przebudowany na dom mieszkalny. Kolejny przystanek znajdował się w Prusach, gdzie również zachował się budynek dworcowy. Tam jednak nie było osobnego toru odstawczego.
21. Stacja Kocmyrzów
Wieś Kocmyrzów notowana była w archiwach już w 1367 roku. W 1815 roku po Kongresie Wiedeńskim Kocmyrzów znalazł się na granicy z Rosją (po 1846 roku austriacko-rosyjską). W Kocmyrzowie powstała wówczas komora celna - tzw. "Komora na Baranie". To tędy wiódł główny szlak handlu zbożem, ale osoby przekraczające granicę musiały się liczyć z dotkliwymi szykanami ze strony funkcjonariuszy granicznych z drobiazgową rewizją włącznie. W 1899 roku do Kocmyrzowa, niemal do samej granicy, dotarła linia kolejowa. Stacja w Kocmyrzowie miała 5 torów plus 2 do obsługi lokomotyw, duży drewniany magazyn frachtowy oraz spory budynek dworcowy - taki sam jak na stacji Grzegórzki. Oficjalnym powodem budowy kolei kocmyrzowskiej była chęć ułatwienia do miasta dostawy płodów rolnych i przyspieszenie komunikacji z Królestwem Polskim, ale budową tej linii były też zainteresowane koła wojskowe.
 |
| Stacja w Kocmyrzowie w 1900 roku. Widoczny charakterystyczny budynek dworcowy i magazyn frachtowy. Lokomotywa kkStB serii 97 (TKh12) dokonuje właśnie oblotu składu. Ilustracja z książki "Historia kolei Kraków-Kocmyrzów" |
Przydatność linii kolejowej w warunkach wojny z Rosją potwierdziła się już w 1914 roku, kiedy w rejonie Kocmyrzowa odbyły się gwałtowne walki. Kolej dowoziła aprowizację, koleją odbywał się też transport rannych i jeńców do Krakowa. Po odparciu rosyjskiej ofensywy nastąpiła austriacka kontrofensywa w wyniku której front oddalił się już na zawsze od Krakowa. Do aprowizacji wojska armia budowała z przęseł patentowych koleje polowe. Takie linie wybiegały ze stacji stycznych do normalnotorowych - z Jędrzejowa, Charsznicy k. Miechowa, Szczucina i Kocmyrzowa. Wiele z tych, w założeniu tymczasowych, kolejek pozostała niezdemontowana pełniąc funkcje transportowe również dla lokalnej ludności. Tereny przygraniczne były bowiem przez Rosję celowo pozbawiane infrastruktury drogowej. Po zakończeniu wojny koleje te zostały przejęte przez Wojsko Polskie a później przekazane samorządom. Szczególnie aktywny był samorząd pińczowski dzięki któremu w latach 1925-28 połączono i ujednolicono (rozstaw szyn 600mm) osobne kolejki w jedną rozległą sieć - późniejszą Jędrzejowską Kolej Dojazdową.
 |
| Mapa stacji Kocmyrzów w 1949 roku. Linią przerywaną zaznaczono przebieg wąskich torów. |
Po zakończeniu I wojny postulowano przedłużenie linii kolejowej normalnotorowej do Proszowic i dalej do Buska, jednak z uwagi na brak środków plan ten nie mógł zostać zrealizowany. Funkcjonowała za to kolej wąskotorowa. Stacja w Kocmyrzowie stała się stacją przeładunkowo/przesiadkową. Dalsza podróż była możliwa do Proszowic, Kazimierzy Wielkiej a nawet Pińczowa i Jędrzejowa. Ponadto kolej wąskotorowa obsługiwała kampanie buraczane cukrowni "Łubna" w Kazimierzy Wielkiej. Po II wojnie zadecydowano o zwiększeniu możliwości transportowych Kolei Jędrzejowskiej poprzez wprowadzenie platform do transportu wagonów normalnotorowych - co eliminowało konieczność przeładunku towarów. Jednak aby móc zastosować platformy musiano przekuć całą sieć na rozstaw szyn 750mm. Te złożoną operację przeprowadzono w latach 1951-54. Wagony z toru normalnego na platformy wąskotorowe były przetaczane m.in. na stacji w Kocmyrzowie dzięki specjalnej zapadni transporterowej.
 |
| Równia stacyjna w Kocmyrzowie - widok od strony części wąskotorowej stacji. Na lewo widoczna wieża wodna, w głębi na prawo budynek dworca normalnotorowego. Kadr z filmu: https://youtu.be/VIJRcZ_5HJM - kolaż archiwalnych zdjęć - polecam! |
Jednak ruch pociągów zarówno normalno- jak i wąskotorowych z czasem się zmniejszał. W latach 70-tych transport coraz częściej odbywał się samochodami i autobusami. W 1970 roku do Kocmyrzowa przestały dojeżdżać pociągi pasażerskie z Krakowa. Pół roku później przestały też kursować pociągi pasażerskie od strony Proszowic. Na części wąskotorowej ruch towarowy utrzymał się do 1993 roku, a rok później również na części normalnotorowej. Do Kocmyrzowa dojeżdżały czasami pasażerskie pociągi okolicznościowe - organizowane dla miłośników kolei, ale ostatni taki przejazd odbył się w 1994 roku - po tej dacie linia została uznana za nieprzejezdną i czekała na fizyczną likwidację...
 |
| Równia po stacji Kocmyrzów w 2008 roku Widoczne stojące jeszcze budynki dworca i wieży wodnej |
W 1996 roku przeprowadzono rozbiórkę części wąskotorowej stacji Kocmyrzów. Część normalnotorowa istniała jeszcze niemal dekadę - rozebrano ją dopiero w latach 2004-2006. W miejscu toru kolei wybudowano drugi pas drogi z Krakowa do Kocmyrzowa. Dwupasmowa droga przebiega obecnie w miejscu dawnej równi stacyjnej. Tuż obok miejsca gdzie stał dworzec znajduje się rondo. Sam budynek dworca, mimo iż nie kolidował z inwestycją drogową, został wyburzony w 2010 roku. Ostatni świadek kolejowej przeszłości - wieża wodna - zniknęła po 2013 roku.
 |
Położenie bocznic linii kolejowej nr 111: 1. Bocznica gazowni i elektrowni 2. Bocznica rzeźni 3. Bocznica Zarządu Dróg Wodnych 4. Bocznice Fabryki Zieleniewskiego 5. Bocznice Fabryki Drutu i Gwoździ i Przedsiębiorstwa Hurtu Spożywczego 6. Bocznice jednostki wojskowej 7. Bocznice przed stacją Dąbie 8. Bocznice na południe od stacji Dąbie 9. Bocznice na północ od stacji Dąbie 10. Bocznica firmy "Łuszczarnie i Młyny Krakowskie" 11. Bocznica amunicyjna przy forcie "Pszorna" 12. Bocznice Lotniska Rakowice-Czyżyny 13. Bocznica Monopolu Tytoniowego w Czyżynach 14. Bocznica Fabryki "Prefabet" 15. Bocznice stacji Czyżyny 16. Odcinek Mogilski 17. Baza materiałowa Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego 18. Bocznice stacji Bieńczyce 19. Stacja Nowa Huta Południowa 20. Przystanek/Ładownia Grębałów 21. Stacja Kocmyrzów |
Tak oto zakończyła się historia legendarnej Kolei Kocmyrzowskiej. Podczas swojego niemal 100-letniego funkcjonowania przechodziła następujące po sobie okresy rozkwitu i upadku, codziennej wytężonej pracy i nieregularnego kursowania. Przewiozła tysiące pasażerów wożąc ich do szkoły i pracy oraz wiele wagonów towarowych wypełnionych płodami rolnymi, artykułami przemysłowymi i cegłą na budowę osiedli Nowej Huty. Paradoksalnie rozwój Krakowa, do którego przez te lata czynnie się przyczyniała, doprowadził z czasem do jej końca. "Kocmyrzówka" - rozczłonkowana w latach 60-tych XX wieku - ostatecznie zakończyła żywot rozebrana po ponad stu latach istnienia. Powstała u schyłku Wieku Pary i Elektryczności, z początkiem XXI wieku musiała ustąpić miejsca drodze szybkiego ruchu...
* * *
Na koniec film z przejazdu autem wzdłuż od dawna już nieczynnej (ok. 2004 roku), ale jeszcze fizycznie obecnej, linii kolejowej do Kocmyrzowa. Interesujące obiekty:
- 0:16 Ładownia Grębałów
- 0:23 Przystanek Prusy
- 1:11 Budynek dworcowy Kocmyrzów
- 2:48 Równia stacyjna i wieża wodna
- 2:53 Rampa i fundamenty po magazynie stacyjnym
- 4:22 Budynek dawnego dworca wąskotorowego
- (część wąskotorowa już nie istnieje rozebrana w 1996 roku)
